Hałasem określa się wszelkie niepożądane, nieprzyjemne, uciążliwe lub szkodliwe dźwięki oddziałujące na człowieka. Z fizycznego punktu widzenia dźwięki są to drgania mechaniczne. Ze względu na zakres częstotliwości rozróżnia się:
hałas infradźwiękowy o częstotliwościach od 2 do 16 Hz,
hałas słyszalny o częstotliwościach od 16 do 16 000 HZ,
hałas ultradźwiękowy o częstotliwościach od 10 000 do 100 000 Hz.
Generalnie wyróżniamy dwa rodzaje hałasu: hałas uciążliwy i hałas szkodliwy. Hałas uciążliwy, nie wywołuje trwałych skutków w organizmie człowieka, ale może powodować zmęczenie, zmienne stany emocjonalne, problemy z koncentracją, a nawet depresję. Natomiast hałas szkodliwy, często powoduje ryzyko powstania różnych schorzeń, na przykład: choroby wrzodowej, ciśnieniowej, czy nerwicy. Przede wszystkim jest jednak główną przyczyną uszkodzenia słuchu lub jego upośledzenia. Najbardziej powszechne źródła hałasu, to źródła:
mechaniczne,
aerodynamiczne i hydrodynamiczne,
technologiczne.
Przy ocenie ryzyka zawodowego, najważniejsze są prawidłowo wykonane pomiary hałasu, aby określić jego natężenie i źródła. Dzięki uzyskanym wynikom, możemy porównać akustyczne środowisko pracy, z obowiązującymi normami.
Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu w środowisku pracy wynoszą (PN-B-02151-2: 2018-01):
85 dB – w odniesieniu do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy,
115 dB – maksymalny poziom dźwięku, oznaczany A,
135 dB – szczytowy poziom dźwięku, oznaczany C.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić ochronę pracowników przed zagrożeniami związanymi z narażeniem na hałas, a w szczególności zapewnić stosowanie:
procesów technologicznych niepowodujących nadmiernego hałasu,
maszyn i innych urządzeń technicznych powodujących możliwie najmniejszy hałas, nieprzekraczający dopuszczalnych wartości,
rozwiązań obniżających poziom hałasu w procesach pracy.
Na stanowiskach pracy, na których pomimo zastosowania możliwych rozwiązań technicznych i organizacyjnych poziom hałasu przekracza dopuszczalne normy, pracodawca ma obowiązek zapewnić:
ustalenie przyczyn przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu oraz opracowanie i zastosowanie programu działań technicznych i organizacyjnych, mających na celu najskuteczniejsze zmniejszenie narażenia pracowników na hałas,
zaopatrzenie pracowników w indywidualne ochrony słuchu, dobrane do wielkości charakteryzujących hałas i do cech indywidualnych pracowników oraz ich stosowanie,
ograniczenie czasu ekspozycji na hałas, w tym stosowanie przerw w pracy,
oznakowanie stref zagrożonych hałasem, a także ograniczenie dostępu do tych stref poprzez ich odgrodzenie, jeżeli jest to uzasadnione i możliwe ze względu na stopień zagrożenia
unikanie lub zastępowanie procesów i metod pracy powodujących narażenie na hałas,
mechanizacje i automatyzacje procesów technologicznych,
stosowanie maszyn, urządzeń i narzędzi, generujących niski poziom hałasu,
ograniczanie narażenia środkami technicznymi przez stosowanie np. kabin dźwiękoszczelnych, czy ekranów,
projektowanie miejsc pracy w sposób ograniczający oddziaływanie hałasu na pracownika,
dbanie o sprawność i konserwacje środków pracy tłumiących hałas,
regularne informowanie o poziomie natężenia hałasu oraz szkolenie pracowników,
ograniczanie czasu narażenia np. poprzez stosowanie przerw w pracy i rotacji pracowników na stanowiskach pracy,
izolowanie źródeł hałasu poprzez stosowanie obudów dźwiękochłonno-izolacyjnych, tłumików akustycznych, czy wibroizolatorów.
W przypadku, gdy nie ma możliwości zastosowania technicznych środków, można użyć rozwiązań organizacyjnych, takich jak np.:
skracanie czasu pracy w strefie hałasu,
skracanie czasu trwania samego procesu technologicznego,
grupowanie urządzeń, będących źródłem hałasu,
wydzielanie specjalnych pomieszczeń z ograniczonym dostępem do tych urządzeń,
eksploatowanie urządzeń na tych zmianach, na których jest zmniejszona obsada pracowników na sąsiednich stanowiskach.
Pracownikom należy przekazać informację na temat:
wyników pomiarów hałasu i zagrożenia dla zdrowia,
działań podjętych w związku z przekroczeniem na określonych stanowiskach dopuszczalnych wartości hałasu,
właściwego doboru i sposobu używania indywidualnych ochron słuchu.
Podczas pracy biurowej hałas najczęściej jest emitowany przez komputery lub inne urządzenia np. skanery, drukarki, serwery, wentylatory czy niszczarki. Również sam pracownik w czasie swojej pracy przyczynia się do powstania hałasu, poprzez rozmowy ze współpracownikami lub klientami, a także przez głośne słuchanie muzyki czy radia. Taki hałas z pewnością będzie wpływał na wydajność naszej pracy oraz na jej komfort.